Asgari ücret çalışanların refahını artırırken, işverenlerimizin rekabet gücünü koruyacak!

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada işsizlik, kadın istihdamı, asgari ücret, emekli aylıkları, çalışan hakları, iş sağlığı ve güvenliği, SGK faaliyetleri hakkında açıklamalarda bulundu. Bakan Işıkhan asgari ücretin dengeli belirlenmesi için azami gayret göstereceklerini belirttiği konuşmasında şunları dedi:

“Yakın zamanda kamuoyuyla paylaşacağımız Ulusal İstihdam Stratejisi, yeni dönemde çalışma hayatının temel taşlarını oluşturacak bir hedefle hazırlandı. Bu stratejiyle, dijital ve yeşil dönüşümün getirdiği fırsatları değerlendirirken ortaya çıkan zorluklara karşı iş gücü piyasasında beceri uyumunu sağlamayı, eğitim ve istihdam arasındaki bağı daha da güçlendirmeyi, sosyal koruma sistemlerini, istihdamı teşvik edecek bir yapıda yeniden kurgulamayı ve kırsal alanlarda ekonomik çeşitliliği artırarak sürdürülebilir istihdam fırsatları yaratmayı hedefledik.

İşsizlik oranı, son 18 aydır tek hanelerde seyretti. Orta Vadeli Program hedefleriyle tam uyum içinde ilerliyoruz. Önümüzdeki üç yıllık süreçte istihdamı, yıllık ortalama 758 bin kişi artırmayı ve iş gücüne katılma oranlarında beklenen artışa rağmen işsizlik oranını kalıcı olarak tek haneli seviyelere çekmeyi hedefliyoruz. Ayrıca, genç nüfusumuzun iş gücü piyasasına dahil olması konusunda da önemli adımlar atıyoruz.

TÜİK verilerine göre genç işsizlik oranı son 5 yılda 8,6 puan azalarak ekim ayı itibarıyla yüzde 16,6 seviyesine geriledi. Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı da dikkat çekici bir şekilde azalmaktadır. 2020 yılına kıyasla 2,1 puanlık bir düşüşle yüzde 26,3 seviyesine gerileyen bu oran, gençlerimizi daha fazla eğitim ve iş imkanıyla buluşturduğumuzun somut bir adımıdır.

Kadın istihdamında önemli projeler gerçekleştirdik. Çeşitli projelerle kadınların çalışma hayatındaki yerini güçlendirdik. İş Pozitif Programı ile 2024 yılında 750 bin kadını istihdama kazandırdık.

İş gücüne katılamayan kesimleri, çalışma hayatına entegre etmek için devreye aldığımız İşgücü Uyum Programı ile kadınlar, gençler, engelliler ve öğrencilerden oluşan 120 bin kişiyi istihdama teşvik ettik. Hane Bazlı İstihdam Destek Sistemi ile her ailede en az bir kişinin çalışmasını hedefledik.

Asgari ücretin sadece sosyal adaletin ve ekonomik büyümenin sağlanmasında kritik öneme sahiptir. Bakanlık olarak asgari ücretin hem çalışanlar hem de işverenler için dengeli bir şekilde belirlenmesini sağlamak için azami gayreti gösteriyoruz.

Gelecek yıl uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere Asgari Ücret Tespit Komisyonu ikinci toplantısı 16 Aralık’ta yapılacak. İşçilerimizin gelirini artırma amacıyla başlattığımız Asgari Ücret Desteğini gerektiği noktada güçlendirdik. Yılın ilk 9 ayında yaklaşık 1,5 milyon iş yerine toplamda 38 milyar lira asgari ücret desteği sağladık. 2025 yılında geçerli olacak asgari ücreti belirleme sürecinde de çalışanlarımızın refahını artırırken, işverenlerimizin rekabet gücünü koruyacak dengeli bir çözüm için kararlılıkla çalışıyoruz. Alınacak kararın ülkemize, işverenlerimize ve çalışanlarımıza hayırlı olmasını temenni ediyor, komisyon çalışmalarının başarıyla sonuçlanmasını diliyorum.

2025 yılı için kamu görevlileri ve emeklilere yüzde 6+5 oranında zam yapılması karara bağlandı. Enflasyon farklarının yüksek olması durumunda farkın maaşlara eklenmesiyle kamu görevlilerinin alım gücünü koruma yönündeki kararlılığımız sürecek.

Sendikal haklara ve çalışan haklarına yönelik aykırılıklarda Bakanlık olarak devreye girdikl. 31 Mart 2024’te yapılan yerel seçimlerden sonra yönetimleri değişen belediyelerin çalışanlarından Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına, sendikalardan ve işçilerden, toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmaması, toplu işçi çıkarılması, sendikal özgürlüklerin engellenmesi, mobbing ve eşitlik ilkesine aykırılık hususlarında ihbar ve şikayet başvuruları intikal ettik. Yapılan incelemelerde Van, Iğdır belediyeleri başta olmak üzere ve bunlara bağlı iştirakleri hakkında toplam 26 milyon lira idari para cezası uyguladık. Tespit edilen, mevzuata aykırılıklardan konusu suç teşkil eden hususlar ile ilgili olarak da cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bulunulmuştur.

Türkiye’nin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki vizyonunu daha da ileriye taşıyacak, Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Strateji Belgesi’ni oluşturmak için kapsamlı bir çalışma süreci başlattık. Gelecek yıl Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi’ni toplayarak, tüm tarafların katılımıyla kapsayıcı bir yaklaşım benimseyeceğiz. 2025 yılını seferberlik halinde, geleceğimiz olan çocuklarımız ve gençlerimiz için okul öncesinden başlayarak, iş sağlığı ve güvenliği kültürünü yerleştirecek faaliyetlerle geçirmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda eğitim müfredatlarını güncellemekten, farkındalık kampanyalarına kadar geniş bir yelpazede çalışmalarımızı sürdüreceğiz.

Sosyal devlet anlayışıyla sosyal güvenlik sistemini daha kapsayıcı, erişilebilir, mali sürdürülebilirliği güçlü ve yeni çalışma modellerine uyumlu bir yapıya kavuşturmak için çalışmalara devam ettik. SGK gelirlerinin, giderleri karşılama oranı 2002’de yüzde 71,5 oldu. 2024 sonunda ise bu oranın yüzde 95,7 olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık giderlerini karşılama oranı da yıl sonunda yüzde 74,8 olarak tahmin ediliyor.

2023-2024 döneminde 2 milyon iş yeri ve 13 milyon sigortalı için toplam 471 milyar lira destek verdik. Sosyal güvenlik kapsamı yüzde 99 seviyelerine ulaştırdık. Aktif sigortalı sayısı 2002’de 12 milyon iken bugün 26 milyona yükselmiştir. Kayıt dışı istihdam oranının 2002’de yüzde 52 oldu. Bu yıl ise yüzde 27,75’e düştü.

En düşük emekli aylığının bu yılın ocak ayında 10 bin liraya, temmuzda da 12 bin 500 liraya yükseltildi. 2024 Yılı Emekliler Yılı Türkiye Yüzyılının Emektarları Projesi ile kamu kurumları başta olmak üzere sosyal paydaşların işbirliğinde emeklilere sosyal, kültürel, akademik refah alanlarında çok sayıda faaliyet gerçekleştirdik. Yılbaşında inşallah emeklilerimizin aylıklarında kanuni düzenlemeler uyarınca gereken artışlar yapılacaktır.

Kapsamlı ve sürdürülebilir sosyal güvenlik sistemi için SGK’nin prim gelirlerinin tahsilatının çok önemli oldu. Bu yılın ilk aylarında açıkladığımda, belediyelerin toplam 96 milyar liralık prim borcu vardı, bugünkü prim borcu yaklaşık 160 milyara yükselmiştir. SGK’nin 2024’ün ilk 9 ayındaki prim geliri ise 2 trilyon 15 milyar liradır. Süresinde ödenmeyip icraya intikal ettirilmek suretiyle, çoğunluğu özel sektör işverenlerinden olmak üzere 11 aylık sürede yaklaşık 46,6 milyar lira tahsilat gerçekleştirdik. Bu tahsilatın 11 milyar 750 milyonluk kısmı belediye prim borçlarıdır.

Geri ödeme kapsamındaki ilaç sayısının 2000’li yıllarda 3 bin 986 iken 2024 Kasım sonu itibarıyla 8 bin 845’e yükseldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 9 Aralık’ta açıklanan önemli bir konuyu daha hayata geçirdik. Tip 1 Diyabet hastalığıyla ilgili, 18 yaş altındaki hastalarımıza, evlatlarımıza sensörlü cilt altı glikoz izlem cihazlarını SGK tarafından geri ödeme kapsamına aldık. Evlatlarımıza ve ailelerine hayırlı olsun.

2025 yılı bütçesini en verimli şekilde kullanacağız. İnsana yakışır işler, adil büyüme, güçlü istihdam, kalıcı refah, sosyal diyalog, herkes için sosyal güvence, emeğe vefa, güvenli iş ve sağlıklı iş gücü ilkeleriyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın liderliğinde üretmeye, çalışmaya ve istihdamı artırmaya devam edeceğiz.”