Artık Rus gazı, Ukrayna’dan geçmeyecek!

Rusya’nın Ukrayna üzerinden Avrupa Birliği (AB) ülkelerine yaptığı doğalgaz sevkiyatı; Ukrayna’nın doğalgaz transit operatörü Naftogaz ile Rusya’nın Gazprom şirketi arasındaki 1991’den beri devam eden beşer yıllık anlaşmanın sona ermesiyle birlikte sona erdi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ülkesinin Rusya’nın kanıyla ek milyarlar kazanmasına izin vermeyeceğini ve AB’ye hazırlık için bir yıl süre verdiğini söyledi.

Avrupa Komisyonu ise kıtanın doğalgaz sisteminin dayanıklı ve esnek olduğunu ve Ukrayna üzerinden transit geçişin sona ermesiyle başa çıkabilecek yeterli kapasiteye sahip olduğunu belirtti.

Bu doğalgaz anlaşmanın bitmesinin ardından Rusya, Karadeniz üzerinden geçen Türk Akım boru hattıyla Macaristan’ın yanı sıra Türkiye ve Sırbistan’a da gaz göndermeye devam edebilecek. Daha avantajlı olan Ukrayna transit geçiş hattı anlaşmasının bitmesi. AB’de ucuz Rus gazı döneminin sonu anlamına geliyor.

Bu anlaşmanın bitmesinden ten çok etkilenen ülke transit ücreti kazanan Slovakya olurken, Avrupa Komisyonu dikkatli planlama ve alternatif kaynaklar sayesinde etkinin sınırlı kalacağını ifade etti. Rusya önemli bir pazar kaybetti ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, en çok zararı AB ülkelerinin göreceğini söyledi.

AB ise 2022 yılında Ukrayna’ya yönelik işgalini başlattığından beri Rusya’dan gaz ithalatını önemli ölçüde azalttı ancak bazı doğu üye ülkeleri hala büyük ölçüde tedariklere bağımlı durumda ve bu da Rusya’nın yıllık yaklaşık 5 milyar avro (5,2 milyar dolar; 4,2 milyar sterlin) ithalat yapmasına neden oluyor. AB’nin 2023 yılı gaz ithalatının yüzde 10’undan azını Rus gazı oluştururken, 2021 yılında bu oran yüzde 40’tı.

AB, Rus gazına olan bağımlılığını azaltırken, Katar ve ABD’den gelen sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ile Norveç’ten boru hattıyla gelen doğal gazda alternatif kaynaklar buldu.

Avrupa Komisyonu, Aralık ayında, AB üye ülkelerinin Ukrayna üzerinden geçen gazı tamamen değiştirmesine olanak sağlayacak planlar yaptı. AB’nin acil durum planları kapsamında, etkilenen ülkelere Trans-Balkan rotasından Yunan, Türk ve Romanya gazı tedarik edilecek, Norveç gazı ise Polonya üzerinden boru hattıyla taşınacak. Ayrıca Almanya üzerinden Orta Avrupa’ya daha fazla tedarik sağlanacak.