Talep artarken fiyatlar düşmeye devam ediyor

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu analiz eden ‘’Otomobil Piyasası Görünümü’’ raporuna göre otomobil satışları artarken fiyatlar düşmeye devam ediyor. 

Eylül ayı verileri incelenerek hazırlanan rapora göre otomobil talep endeksinin Ağustos’a kıyasla yüzde 0,4 daha düşük, geçen yılın Eylül ayına kıyasla ise yüzde 41 daha yüksek olduğu gözlemleniyor. Otomobil piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlenen satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı 0,8 puan artarak yüzde 21,1 oldu. Bu göstergenin detayları incelendiğinde ilan sayısının yüzde 2,9 düştüğü, satılan otomobil sayısının ise yüzde 1 arttığı görülüyor. Otomobil piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık otomobil ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren kapatılan ilan yaşı, geçen aya kıyasla 0,9 gün kısalarak 22 gün oldu.

Reel satış fiyatları düşmeye devam ediyor 

Enflasyondan arındırıldığında otomobil ortalama reel fiyatının 15 aydır düştüğü görülüyor (Şekil 1-üst panel). Reel fiyat endeksi Ağustos ayına kıyasla yüzde 1,2 azalarak 159,4 oldu. Reel fiyatlardaki yıllık değişim de hala negatif seyrediyor (Şekil 1-alt panel). 2023 Mayıs’ta yüzde 47,9’a ulaşan değişim oranı takip eden aylarda sürekli azalarak 2024 Temmuz’da yüzde -41,1’e geriledi. Reel fiyatlardaki yıllık değişim oranı Eylül’de de Ağustos’taki gibi bir miktar yükselerek yüzde -35,6 oldu.

Şekil 1: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (Üst panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Ortalama otomobil fiyatında ılımlı artış

Ortalama otomobil fiyatlarının bir önceki aya kıyasla bir miktar yükseldiği görülüyor (Şekil 2). Ağustos’ta 865 bin 433 TL olan ortalama otomobil fiyatı, Eylül’de 880 bin 318 TL oldu. (Şekil 2 -üst panel). Otomobil fiyatlarındaki yıllık değişim oranındaki düşüş durağan hale geldi. Ortalama otomobil fiyatı bir önceki yıla kıyasla yüzde 3,8 azaldı. (Şekil 2- alt panel).

Şekil 2: Ortalama otomobil fiyatı (TL) (Üst panel), ortalama fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel) 

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Temmuz ayında, talep göstergesinin hem bayram dönüşü olması hem de otomobil firmalarının Avrupa Birliği’nin yeni düzenlemeleri üzerine başlattığı kampanyalar sebebiyle belirgin bir yükseliş göstermiş olabileceğini belirtmiştik. Talep göstergesinde bu yükseliş, Ağustos’ta ivme kaybetse de devam etti, ancak Eylül’de otomobil talebi bir miktar azaldı. Otomobil talep endeksi Eylül’de Ağustos’a kıyasla yüzde 0,4 azaldır. Öte yandan, otomobil talep endeksi geçen yılın aynı ayına kıyasla ise yüzde 41 daha yükseldiği görülüyor. (Şekil 3)

 Şekil 3: Talep göstergesi (2020 Ocak=100)

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Otomobil arzı azalırken satılan otomobil sayısı arttı

Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 0,8 puan artarak yüzde 21,1 olarak kayda geçti. Bu artışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 2,9 azaldığı, satılan otomobil sayısının ise yüzde 1 yükseldiği görülüyor. (Şekil 4)

Şekil 4: Satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı (%) (Üst panel), satılan ve satılık otomobil sayısı (Alt panel) 

Kaynak: sahibinden.com, Betam

Otomobil piyasasının bir diğer canlılık göstergesi olan kapatılan ilan yaşı önceki iki ayın aksine kısaldı. 2024 Ağustos verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 0,9 gün kısalarak 22 gün oldu. (Şekil 5)

Şekil 5: Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı (Gün)

Kaynak: sahibinden.com, Betam