Dijital oyunlara dikkat: Çocuklarda ruh sağlığını bozuyor

Adana Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Suçları Bürosu’nun, çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırması tespiti gerekçesiyle oyun platformu Roblox’a erişim engeli getirmesi dijital oyunların çocuklar üzerindeki etkilerini yeniden gündeme taşıdı. Dijital oyunların çocukların ruh sağlığına etkilerine dair açıklamalar yapan İstinye Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Ildırım, olumsuz içeriklerden çocukların nasıl korunması gerektiğine dair ebeveynlere önerilerde bulundu.

 

Çocukları ekranlardan, dijital oyunlardan uzak tutmak günümüzde neredeyse imkânsız hale geldi. Ancak bazı dijital oyunlar çocuklar için tehlikeli olabiliyor. Bu oyunlar çocukların ruh sağlığını nasıl etkiliyor? Ebeveynler bu oyunlarda nelere dikkat etmeli? Olumsuz içeriklerden korunmaları için çocuklar nasıl bilinçlendirilmeli? Oyun platformu Roblox’a erişim engeli getirilmesi bu soruları yeniden akıllara getirdi. İstinye Üniversitesi (İSÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Ildırım merak edilen bu soruları cevapladı.

 

Kaygı bozukluklarına ve depresyona neden olabiliyor

 

Dijital oyun platformlarının çocukların ruhsal sağlığını nasıl etkilediğiyle ilgili bilgi veren Ildırım, şunları söyledi:

“Dijital oyun platformlarının çocuklar üzerindeki etkisi oyun içeriği, çocuğun yaşı, oyun süresi, aile denetimi gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Çocukların dikkat süreçleri üzerinde olumlu etkisi olduğunu gösteren araştırmalar olduğu gibi; şiddet unsurlarına maruz kalma, siber zorbalığa maruz kalma, cinsel içerikle karşılaşma, nefret söylemiyle karşılaşma gibi durumlarda çocuğun ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiye neden olabilmektedir. Beden algısını olumsuz etkileyen içerikler yeme bozukluklarının gelişmesinde bir risk faktörü olabilmektedir. Benzer şekilde aşağılayıcı, tehdit edici, ayrımcı söylemler, dedikodu yaymak gibi siber zorbalık davranışları çocukların öz güvenlerini olumsuz yönde etkilemekte, bazı durumlarda kaygı bozukluklarına ve depresyona neden olabilmektedir.”

 

Çocukların ruh sağlığını olumsuz etkiliyor

 

Dijital oyun platformlarının çocuk istismarına neden olabilir mi sorusuna ise Dr. Öğr. Üyesi Ezgi Ildırım şu yanıtı verdi:

“Çocuklara yönelik istismarın fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik olmak üzere farklı türleri bulunmaktadır. Dijital oyun platformları siber zorbalık olarak isimlendirilen aşağılama, tehdit, korkutma amaçlı mesajlar ile psikolojik olarak istismar edilebileceği gibi online uşaklaştırma (online grooming), cinsel içerikli görsel istemek, cinsel içerikli mesaj iletmek şeklinde cinsel olarak da istismar edilebilirler. Dijital oyun platformlarında oyuncuların kimliklerinin anonim olması, farklı görseller ile kendilerini tanıtabilmeleri istismar riskini artıran bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bazı dijital oyunların içerisinde cinsel ve şiddet içerikli sahnelerin olması da aynı zamanda çocukların ruh sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bazı dijital oyun platformlarının çok oyunculu olması ve sosyalleşmeye izin vermesi, dolandırılmak gibi durumlara da neden olabilmektedir.”

 

Oyun içeriklerinin ebeveynler tarafından araştırılması gerekir

 

Bu durumda ebeveynlere de görevler düşüyor. Ebeveynlere alabilecekleri önlemler konusunda uyarılarda bulunan Ildırım, “Oyunlar seçilirken, oyunun içeriği, içeriğin çocuğun yaşına uygunluğuna dikkat edilmelidir. Oyun içeriklerinin ebeveynler tarafından araştırılması gerekmektedir. Oyunu çocuğuyla beraber oynayarak ebeveynler hem içeriği inceleyebilir hem de çocukları ile paylaşım alanı yaratabilirler. Çocukların oyun oynadıkları süreçte ebeveynlerin denetimde bulunması ve içeriği kontrol etmesi önemlidir. Özellikle online oyunlar sürekli güncellenen yapılara sahip olduklarından dolayı ebeveyn denetimi önemlidir. Ek olarak oyun süreci ile ilgili kuralların belirlenmesi ve bu kuralların uygulanması önemli” dedi.

 

Çocuklar zararlı içeriklere karşı bilinçlendirilmeli

 

Çocukları zararlı içeriklere ulaşmamaları için bilinçlendirmek gerekiyor. Dr. Öğr. Üyesi Ildırım çocukların bu konuda nasıl bilinçlendirilmesi gerektiği konusunda ailelere şu önerilerde bulundu:

• Ebeveynlerin çocukları ile internet ve dijital oyun platformlarını güvenli bir şekilde nasıl kullanabileceklerine ilişkin bilgilendirmede bulunmaları önemlidir.
• Kimlik bilgileri, adres, telefon, şifreleri, okul bilgileri gibi kişisel bilgilerini paylaşmamaları gerektiği konusunda bilgilendirme yapılmalıdır.
• Çocukların dijital okur-yazarlığı arttırılmalıdır.
• İnternette hangi bilgileri paylaşmalarının güvenli olduğu konusunda bilgilendirilmelidir.
• Online platformlarda yeni tanıştıkları yabancı kişilerle konuşurken dikkatli olmaları gerektiği konusunda bilgilendirilmelidir.
• Uygunsuz ve zararlı içerikle karşılaştıklarında bunu bildirip, konuşabilecekleri alan aile içinde yaratılmalıdır.
• Aile bireyleri de online davranışları ile çocuklarına örnek olmalıdır.