Otomobil Piyasasında Fiyatlar Geriliyor

Sahibinden.com, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ile birlikte kamuoyuna düzenli veri sağlama misyonuyla çalışmalarının kapsamını genişletti ve ilk  ‘’Otomobil Piyasası Görünümü’’ raporunu yayınladı. sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu, fiyatlarını, arz ve talep dengesini; araç sınıflarına, yaş gruplarına ve yakıt türlerine göre analiz eden rapor her ay sektöre dair genel bir perspektif sunmayı hedefliyor.

Otomobil Piyasasında Fiyatlar Geriliyor

Ortalama satılık otomobil cari fiyatı kasım ayında ekime kıyasla yüzde 2,5 azalmıştır. Kasım ayında ortalama otomobil fiyatı 879 bin 146 TL olmuştur. Benzer şekilde, otomobil reel fiyatı da bir önceki aya göre yüzde 6 düşmüştür.

Mayıs ayından itibaren gerilemeye başlayan yıllık fiyat artışı eylülde bir miktar yükselse de Ekim ve Kasım aylarında düşmeye devam etmiş ve kasımda yıllık artış yüzde 76,2’ye inmiştir (Şekil 1- alt panel). Daha önemlisi Ekim’den itibaren ortalama cari fiyatın düşüşe geçmesi dikkat çekicidir: Ortalama cari fiyat eylülden ekime yüzde 1,5, ekimden kasıma da yüzde 2,5 gerilemiştir.  2023 Kasım verilerine göre otomobil ortalama fiyatı 879 bin 146 TL’dir (Şekil 1 -üst panel).

Şekil 1: Ortalama otomobil fiyatı (TL) (üst panel), ortalama fiyatının yıllık değişimi (%) (alt panel) 

Enflasyondan arındırılmış otomobil ortalama reel fiyatları beş aydır düşmektedir (Şekil 2-üst panel). Haziranda 293 olan endeks kasımda 223’e gerilemiştir. Bu düşüş yıllık otomobil reel fiyat artış oranını Kasım’da yüzde 8,8’e kadar geriletmiştir (Şekil 2-üst panel).

 Şekil 2: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (üst panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (alt panel)

Otomobil talebi pandemi ile belirgin bir düşüş gösterse de kısa sürede toparlanarak 2020 haziranda pandemi öncesi seviyesini aşarak yüksek bir seviyeye ulaşmıştır. Ancak, pandeminin devam eden etkileri sebebi ile otomobil talebi yüksek seviyesi kalıcı olmamıştır. Talep, 2021 yılının şubat ayına kadar düşmüştür. Bu tarihten itibaren ise döviz kurunda görülen önemli artışlar enflasyon beklentilerini yükselttiğinden hane halklarını tasarruflarını korumak amacıyla gayrimenkule ve otomobile yatırıma yönlendirmiştir. 2023 yılında depremden sonraki iki ayda otomobil talebi yükselse de otomobil talebindeki eğilim Nisan’dan itibaren düşüş yönündedir. Otomobil talep endeksi ekime kıyasla yüzde 3,7 artmış olsa da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,3 azalmıştır. Kasım ayının verilerine göre otomobil talep endeksinin güncel değeri 81,7’dir. (Şekil 3)

Şekil 3: Talep göstergesi (2020 Ocak=100)

Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı azaldı 

Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 0,2 puan artarak yüze 13,9 olmuştur. Ancak nisan ayından ekim ayına bu yana canlılık göstergesinde 16,4 puanlık düşüş söz konusudur. Kasım ayında gerçekleşen 0,2 puanlık artışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 4,4, satılan otomobil sayısının ise yüzde 3,1 azaldığı görülmektedir. Hem ilan sayısı hem de satılan otomobil sayısı azaldığından satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranındaki artış bu piyasadaki bir canlanma emaresi olarak değerlendirilmemelidir.

Şekil 4: Satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı (%) (üst panel), satılan ve satılık otomobil sayısı (alt panel) 

Kapanan ilan yaşı 2022 yılından itibaren talep koşullarına bağlı dalgalanmalar gösterse de yüksek artış veya azalış göstermemiştir. Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı önceki dört ayda olduğu gibi kasımda da uzamıştır. Kasım ayının verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 2,5 gün artarak 23,8 gün olmuştur.

Şekil 5: Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı (Gün)